The Books’ Journal, 1/6/2017
Τι κοινό έχουν ο Ντόναλντ Τραμπ, η Μαρίν Λεπέν, και ο Ούγκο Τσάβες; Σύμφωνα με το νέο βιβλίο του Γιαν-Βέρνερ Μύλερ, Τι είναι ο λαϊκισμός;, είναι και οι τρεις λαϊκιστές. Ο λαϊκισμός, για τον Μύλερ, είναι αντιπλουραλιστικός αντιελιτισμός. Τι σημαίνει αυτό; Σχεδόν κάθε πολιτικό κίνημα εναντιώνεται σε κάποια μορφή ελίτ. Άρα αυτή η εναντίωση δεν είναι ικανή να συλλάβει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του λαϊκισμού. Σύμφωνα με τον Μύλερ, η ικανή συνθήκη αφορά την προδιάθεση του λαϊκιστή να σκιαγραφεί τα όρια της δημοκρατίας με γνώμονα τα συμφέροντα ενός ‘αυθεντικού λαού’, τον οποίο ο λαϊκιστής αποκλειστικά εκπροσωπεί. Εδώ θα σταθώ σε τρία σημεία. Πρώτον, στη θεωρία του Μύλερ. Δεύτερον, στα πλεονεκτήματά της έναντι άλλων αντιλήψεων του λαϊκισμού. Τρίτον, στις εξηγητικές φιλοδοξίες της θεωρίας στην ελληνική περίπτωση. Μια θεωρία είναι χρήσιμη μόνο αν προσφέρει ενοποιημένες εξηγήσεις ενός φαινομένου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πρέπει να εξηγεί τα χαρακτηριστικά ολόκληρου του φάσματος του λαϊκισμού, από τον Τραμπ και τη Λεπέν, μέχρι τον Καμμένο και τον Ανδρέα Παπανδρέου.